Mitoz ve Eşeysiz Üreme
► Yaşamın sırları hücrede gizlidir.
► Yetişkin bir insanda bulunan milyarlarca hücre, tek bir hücrenin bölünmeye başlaması sonucunda meydana gelir.
► Hücre bölünme hızı her canlıda farklı olabilir.
♦ Deri hücrelerinde 24 saat
♦ Embriyonik hücrelerde 30 dakika
♦ Bakteri hücresi 20 dakikada bir bölünürler.
► Aynı canlının farklı dokularında bulunan hücreler ise görev ve yaşamsal özelliklerine göre farklı bölünme hızlarına sahiptir.
♦ Örneğin; kemik iliğini oluşturan hücreler ve epitel hücreleri (deri ve organlarımızın yapısında bulunurlar) hızlı bölünür.
► Bununla birlikte bazı hücreler ise bölünemez.
♦ Örneğin; embriyonik dönemde özelleşmiş ve farklılaşmasını tamamlamış olan sinir, kas ve gözdeki retina hücreleri bölünemezler. Ayrıca ergenlik ile birlikte mayoz bölünme ile oluşan üreme hücreleri (yumurta ve sperm) bölünemez.
► Karaciğer hücreleri ise hücre kaybı yaşadıklarında (yaralanma vb.durumlarda) uyarı alarak bölünebilirler.
► Bitkilerde hücre bölünmesi ile sınırsız büyümeyi sağlayan bölünür = meristem doku hücreleri vardır. Bölünür doku hücrelerinin dışındaki hücreler bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
► Hücre bölünmesinin kontrollü gerçekleşmesi yaşam için çok önemlidir. Kontrolsüz hücre bölünmesi sağlık sorunlarına özellikle kansere neden olur.
► Hücre bölünmeleri ile hücrelerin hacim ve yüzey oranları dengede tutulur.
► Hücre bölünmesi;
♦ Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlar. Örneğin; bakteri ve arkeler gibi prokaryot hücreli canlılar basitçe ikiye bölünerek çoğalır.
♦ Çok hücreli canlılarda ise;
• Canlının büyümesi ve gelişmesi,
•Yıpranan doku ve organların onarımı,
• Rejenerasyon (yenilenme) gibi olayları sağlar.
• Ayrıca gelişmiş bitkilerde eşeysiz üremeyi sağlar. (Vejetatif yolla)
► Ökaryot hücreler mitoz bölünme ile bu olayları gerçekleştirir. Ayrıca mayoz bölünme ile de üreme hücrelerinin oluşumu gerçekleşir.
► Bir hücrenin yaşam döngüsü hücre bölünmesi ile tamamlanır. Belli gelişim evrelerinden geçerek olgunlaşan bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına Hücre Bölünmesi denir.
► Hücre bölünmesi; tek ve çok hücreli canlılarda görülen doğal bir metabolik olaydır.
Konuya Ait Videolar
-
Soru 1.
5473Vejetatif Üreme Çeşidi Yukarıda şekilleri verilen bitki örnekleri vejetatif yollarla çoğalabilmektedir. Verilen bu bitki örneklerinin hangi çeşit vejetatif yolla ürediklerini karşılarına yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 2.
6128Bir canlının;
I. Atasal kromozom sayısı
II. DNA molekülünün sahip olduğu nükleotit çeşidi sayısı
III. Kromozomlar üzerindeki genlerin canlıya kattığı nitelikleri
Özelliklerinden hangileri bulunduğu evrimsel gelişmişlik basamağını belirlemede etkilidir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 3.
5284Bir laboratuvar çalışmasında, öğrenciler mikroskop altında hızla bölünen hücreleri incelemektedir. Hücrelerin neden sürekli olarak bölünmeye ihtiyaç duyduğunu merak eden öğrencilerden biri, hücre büyüdükçe neden bölünmesi gerektiğini öğretmene sorar. Öğretmen, hücre bölünmesinin büyümenin bir sonucu olduğunu ve belirli nedenlerle gerçekleştiğini anlatır.
Bir hücrenin bölünmeye ihtiyaç duymasının altında yatan temel nedenleri açıklayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 4.
5500Kapalı tohumlu diploit bir bitkide,
I. Mikrospordan tüp çekirdeğinin oluşması,
II. Triploit endosperm çekirdeğinin oluşması,
III. Zigottan embriyo oluşması,
IV. Üretken (generatif) çekirdekten sperm çekirdeklerinin oluşması
Olaylarından hangileri mitozla gerçekleşir?
(2006-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. I ve II
B. II ve III
C. II ve IV
D. I, III ve IV
E. II, III ve IV
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 5.
5916Gelişmiş bitkilerde görülen vejetatif üremenin sağladığı avantajları yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 6.
5984Yukarıdaki grafikte I, II, III ve IV. zaman aralıklarında gerçekleşen olayları yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 7.
5504Diploid kromozomlu ökaryot bir hücrenin interfaz ve mitotik evreleri aşağıda şematize edilmiştir.
Buna göre; interfaz, profaz, metafaz ve anafaz evrelerinde gerçekleşen en önemli olayları yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 8.
5530Bir paramesyum ile bir domatesin hücre bölünmesinin sonucu aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Buna göre paramesyum ile domateste gerçekleşen hücre bölünmesinin amaçlarını karşılaştırarak yazınız.
(MEB 1.Dönem 1.Yazılı Senaryoları Soru Örneği)
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 9.
5932Mitoz bölünme sırasındaki mikroskop görünümleri şematize edildiği gibi olan hücre için numara ile gösterilen evrelerin neler olduğunu yazarak bu evrelerin oluşum sırasını belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 10.
5735Ökaryot bir hücrede kalıtsal bilgi taşıyan moleküllerin genelden özele çizimi aşağıdaki şekilde harflerle gösterilmiştir.
Buna göre harflendirilmiş yapılarla ilgili olarak,
I. A, özgül bir nükleotit dizisinden oluşmuş kalıtsal bilgi taşıyan gendir.
II. B, miktarı canlılarda farklılık gösteren ve genetik bilgi içeren DNA'dır.
III. C, DNA ve protein kompleksinden oluşan kromatindir.
IV. D, bölünme sırasında özel katlanmalar sonucu oluşan kromozomdur.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. I ve II
B. III ve IV
C. I, II ve III
D. II, III ve IV
E. I, II, III ve IV
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...