Mitoz ve Eşeysiz Üreme
► Yaşamın sırları hücrede gizlidir.
► Yetişkin bir insanda bulunan milyarlarca hücre, tek bir hücrenin bölünmeye başlaması sonucunda meydana gelir.
► Hücre bölünme hızı her canlıda farklı olabilir.
♦ Deri hücrelerinde 24 saat
♦ Embriyonik hücrelerde 30 dakika
♦ Bakteri hücresi 20 dakikada bir bölünürler.
► Aynı canlının farklı dokularında bulunan hücreler ise görev ve yaşamsal özelliklerine göre farklı bölünme hızlarına sahiptir.
♦ Örneğin; kemik iliğini oluşturan hücreler ve epitel hücreleri (deri ve organlarımızın yapısında bulunurlar) hızlı bölünür.
► Bununla birlikte bazı hücreler ise bölünemez.
♦ Örneğin; embriyonik dönemde özelleşmiş ve farklılaşmasını tamamlamış olan sinir, kas ve gözdeki retina hücreleri bölünemezler. Ayrıca ergenlik ile birlikte mayoz bölünme ile oluşan üreme hücreleri (yumurta ve sperm) bölünemez.
► Karaciğer hücreleri ise hücre kaybı yaşadıklarında (yaralanma vb.durumlarda) uyarı alarak bölünebilirler.
► Bitkilerde hücre bölünmesi ile sınırsız büyümeyi sağlayan bölünür = meristem doku hücreleri vardır. Bölünür doku hücrelerinin dışındaki hücreler bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
► Hücre bölünmesinin kontrollü gerçekleşmesi yaşam için çok önemlidir. Kontrolsüz hücre bölünmesi sağlık sorunlarına özellikle kansere neden olur.
► Hücre bölünmeleri ile hücrelerin hacim ve yüzey oranları dengede tutulur.
► Hücre bölünmesi;
♦ Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlar. Örneğin; bakteri ve arkeler gibi prokaryot hücreli canlılar basitçe ikiye bölünerek çoğalır.
♦ Çok hücreli canlılarda ise;
• Canlının büyümesi ve gelişmesi,
•Yıpranan doku ve organların onarımı,
• Rejenerasyon (yenilenme) gibi olayları sağlar.
• Ayrıca gelişmiş bitkilerde eşeysiz üremeyi sağlar. (Vejetatif yolla)
► Ökaryot hücreler mitoz bölünme ile bu olayları gerçekleştirir. Ayrıca mayoz bölünme ile de üreme hücrelerinin oluşumu gerçekleşir.
► Bir hücrenin yaşam döngüsü hücre bölünmesi ile tamamlanır. Belli gelişim evrelerinden geçerek olgunlaşan bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına Hücre Bölünmesi denir.
► Hücre bölünmesi; tek ve çok hücreli canlılarda görülen doğal bir metabolik olaydır.
Konuya Ait Videolar
-
Soru 1.
5394Amip hücresinin bölünmesi üzerine yapılan üç farklı deney örneği, numaralanmış olarak aşağıdaki görselle verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) 1. deney sonucunda amip hücresinin neden bölünmediğini açıklayınız.
b) Amip deneylerinden yola çıkılarak çekirdeğin görevlerini yazınız.
(MEB 1.Dönem 1.Yazılı Senaryoları Soru Örneği)
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 2.
5582Mitoz, bir ana hücreden birbirini takip eden evreler sonunda iki yavru hücre oluşumuyla sonuçlanır. Aşağıdaki şekilde bir mitoz şekli verilmiştir.
Buna göre verilen şekille ilgili soruları cevaplayınız.
1. Normal bir mitoz sonucu oluşan B ve C hücrelerinde hangi özellikler farklılık gösterebilir? .........
2. Normal bir mitoz sonucu oluşan C hücresiyle A hücresinin hangi özellikleri aynıdır? .........
3. Mitoz süresince A, B ve C hücrelerinde DNA miktarının değişimini grafikle gösteriniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 3.
5850Mitozda kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılmasının sonuçları nelerdir? .........
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 4.
6094Aşağıda verilen kalıtsal kavramlar küçükten büyüğe doğru sıralanırsa hangisi üçüncü sırada yer alır?
A. Kromatin
B. Gen
C. DNA
D. Organik Baz
E. Nükleotit
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 5.
5442Bölünebilen bir bitki hücresinin hücre döngüsü ile ilgili olarak;
Nehir: İnterfazın G2 evresinde DNA miktarı sabit kalır.
Arda: Mitotik evre karyokinez ve sitokinez şeklinde gerçekleşir.
Eren: Metafaz evresinde sentromerler bölünerek kardeş kromatitler ayrılır ve kromozom sayısı iki katına çıkar.
Burak: Sitokinez boğumlanma oluşumu ile gerçekleşir.
ifadelerini kullanmışlardır.
Hangi öğrenciler hücre döngüsü ile ilgili yanlış açıklamalar yapmışlardır? Yazarak doğru ifadeyi belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 6.
5863
Amip, öglene ve paramesyum tatlı sularda yaşayan tek hücreli protistlerdir.
Yukarıda verilen şekle göre bu canlıların hangi tip üremeyi ne şekilde gerçekleştirdiklerini yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 7.
5588Aşağıdaki soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız. Hücre döngüsünün kontrolünün bozulması ve kontrolsüz hücre bölünmesi sonucu ortaya çıkan kanser hakkında yaptığınız araştırmalar sonucunda edindiğiniz bilgileri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Hücre döngüsünün kontrollü gerçekleşmesi neden önemlidir? .................
2. Kanserde erken teşhisin kansere yakalanmış kişiye ne gibi yararları vardır? .................
3. Kanser tedavi edilebilir bir hastalık mıdır? .................
4. Kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler nelerdir? .................
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 8.
6169
Mitoz bölünme sırasındaki mikroskop görünümleri şematize edildiği gibi olan hücre için numara ile gösterilen evrelerin neler olduğunu yazarak bu evrelerin oluşum sırasını belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 9.
5767İnsan vücudunda bulunan hücrelerin bölünme hızı farklılıklar gösterir. Bazı hücreler sürekli bölünürken bazı özelleşmiş hücreler bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
Buna göre sürekli bölünebilen ve bölünme yeteneğini kaybetmiş olan hücrelere örnek veriniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 10.
6314Kromozom kavramı ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Kromatin ipliğin kısalıp kalınlaşması sonucu oluşur.
B. Eşlenmiş bir kromozomda iki farklı sentromer bölgesi bulunur.
C. Prokaryot hücrelerin sahip olduğu halkasal DNA'ya kromozom denir.
D. Kromozom sayısı ve şekilleri her canlı türü için bellidir.
E. Bölünme yeteneğinde olmayan hücrelerde kromozom yapısı gözlenmez.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
