Ökaryotlar Domaini Konusu

Yükleniyor...

Ökaryotlar Domaini 8,626

Ökaryotlar

► Ökaryotlar, hamurun kabarmasını sağlayan tek hücreli mayalardan okyanuslardaki devasa boyuta sahip balinalara kadar prokaryotların dışında kalan tüm canlıları kapsayan domaindir.

► Ökaryotlar domaini içerisinde yer alan canlıların hücreleri, belirgin bir çekirdek ve yine zarla çevrili yapıları ile diğer domainlerden ayrışır.

► Çekirdek zarı ve zarlı organelleri bulunan gelişmiş hücrelerdir.  Zarsız organellere de sahiptirler.

► Ökaryot hücreye sahip canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilirler.

► Kalıtım materyali (DNA) çekirdekte bulunur.

► Bu gruptaki canlılar tek hücreli organizmalardan çok hücreli organizmalara kadar çeşitli organizasyon seviyelerine sahip olabilir.

► Örnek canlılar; Protistler, mantarlar, bitkiler, hayvanlardır.

Ökaryot Hücrelerde Bulunan Yapılar

♦ Hücre zarı

♦ Sitoplazma

♦ DNA ve RNA

♦ Ribozom

♦ Çekirdek, çekirdekçik

♦ Diğer zarlı ve zarsız organeller (Mitokondri, golgi, lizozom, sentrozom, koful, endoplazmik retikulum, peroksizom vb.)

Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerde Bulunan Ortak Yapılar

► Hücre zarı

► Sitoplazma

► Kalıtım materyali (DNA, RNA)

► Ribozom organeli

Dikkat

Prokaryot hücre yapısına sahip organizmaların (bakteri ve arkelerin) bazı belirleyici özellikleri vardır. Şöyle ki;

En önemlisi zarlı oluşuma sahip olmamaları,

DNA'larının sitoplazmada bulunması,

Kemosentez yapmaları,

Oksijensiz solunum ile ATP enerjisi üretmeleri (Oksijensiz solunum ökaryotlarda görülmez, bazı prokaryotlara özgüdür.)

Endospor oluşturabilmeleri (sadece bazı bakterilere özgüdür.)

Not

Bir hücreli olması, hücre duvarı taşıması prokaryot olduğunu kanıtlamaz. Çünkü bu özellikler bazı ökaryot hücreliler için de geçerlidir.

1.Tema 8.Etkinlik - Domainlerin Genel Özellikleri

Sınıflandırmayı, görsellerdeki canlıların özelliklerine göre yapalım:

1. Euglena gracilis (Öglena gracilis) - Varsayım: Bu canlı bir **Ökaryot**tur, çünkü çekirdeği ve zarlı organelleri olan bir tek hücreli canlıdır. Bitkiler gibi fotosentez yapar, ancak hayvanlar gibi dışarıdan besin de alabilir.

2. Escherichia coli (Eşerişya koli) - Varsayım: *Escherichia coli* bir **Bakteri**dir. Tek hücrelidir ve halka şeklinde bir kromozoma sahiptir. Zarla çevrili çekirdeği yoktur, bu yüzden prokaryotik bir canlıdır.

3. Omphalotus nidiformis (Hayalet mantar) - Varsayım: Bu canlı bir **Ökaryot**tur. Çok hücreli yapıya sahiptir ve genellikle çürüyen ağaçların üzerinde yetişen bir mantardır. Bu özellikler ökaryotik mantarlara özgüdür.

4. Apis mellifera (Bal arısı) - Varsayım: *Apis mellifera* bir **Ökaryot**tur. Çok hücreli bir yapıya sahiptir, karmaşık bir organ sistemi vardır ve hayvanlar âlemine aittir.

5. Methanobrevibacter smithii (Metanobrevibakter smitii) - Varsayım: Bu canlı bir **Arke**dir. İnsan bağırsağında yaşayan ve metan üreten bu organizma, zorlu çevre koşullarında yaşayabilme yeteneğine sahiptir ve antibiyotiklere dirençlidir, bu da arkeleri karakterize eden özelliklerdendir.

6. Ophrys lycia (Likya Kaş orkidesi) - Varsayım: *Ophrys lycia* bir **Ökaryot**tur. Bu bitki, fotosentez yapan çok hücreli bir organizmadır ve bitkiler âlemine aittir.

Bakteri-Arke ve Arke-Ökaryot Domainlerine Ait Benzerlikler

Bakteri-Arke Benzerlikleri:

- İkisi de prokaryot hücre yapısına sahiptir (belirgin çekirdek yoktur).

- Her iki domainde de halkasal kromozom yapısı bulunur.

- Zarla çevrili organeller yoktur.

- Antibiyotiklere direnç gösterebilen bazı türler her iki domainde de mevcuttur.

Arke-Ökaryot Benzerlikleri:

- Kromozomlarında bazı türlerde histon protein bulunabilir.

- Ekstrem koşullarda yaşayabilen türler her iki domainde de mevcuttur (Arkeler daha fazla ekstrem koşullara dayanıklıdır).

Bal Arısının Biyolojik Önemi, Tehditler ve Eylem Planı

Biyolojik Önemi: - Bal arıları ekosistem için kritik öneme sahiptirler çünkü birçok bitkinin tozlaşmasını sağlarlar. - Tarımsal ürünlerin büyük bir kısmı arıların tozlaşmasıyla elde edilir.

Yok Olma Tehditleri: - Pestisit kullanımı. - Habitat kaybı ve çevresel değişiklikler. - İklim değişikliği. - Hastalıklar ve zararlı parazitler (örneğin, Varroa destructor paraziti).

Eylem Planları:

1. Pestisit kullanımını azaltmak ve daha çevre dostu tarım yöntemlerine geçmek.

2. Bal arıları için doğal habitatları korumak ve geri kazandırma projeleri başlatmak.

3. İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında çevresel farkındalık artırılmalı.

4. Arı hastalıkları ve parazitleriyle mücadele eden bilimsel araştırmaları desteklemek.

Bal Arısı Hakkında Rapor: Sınıf arkadaşlarınızla birlikte bal arılarının korunmasına yönelik önermelerinizin yer aldığı bir rapor hazırlayabilirsiniz. Bu rapor, ekosistem için ne kadar önemli olduklarını ve korunmalarının neden gerekli olduğunu açıklayarak topluma sunulabilir.

Raporu Hayatınızla İlişkilendirerek Paylaşma: Hazırladığınız raporu okul gazetesinde yayımlayabilir veya sınıfta sunum yaparak farkındalık yaratabilirsiniz. Kendi yaşamınızla ilişkilendirerek, çevrenizdeki doğanın korunmasına nasıl katkıda bulunabileceğinizi anlatabilirsiniz.

Konuya Ait Sorular