Organik Moleküllerin Ayıraçları
► Besinlerdeki organik moleküllerin belirlenmesine yönelik süreçler hem biyoloji hem de kimya disiplinleri için önemlidir.
► Tüketilen besinlerin içeriğinde bulunan organik moleküllerin tayini ayıraç (indikatör) adı verilen moleküllerle yapılır.
► Ayıraçlar tespit edilmek istenen moleküllerle etkileşime girerek renk değiştirir. Böylece belirli bir karışım içerisinde istenilen bileşiğin varlığı tespit edilebilir.
► Organik moleküllerin ayıraçları endüstride geniş bir kullanım alanına sahiptir.
► Özellikle gıda endüstrisinde ürünlerin bileşimlerini ve kalitelerini kontrol etmek için kullanılır.
► Nişasta içeriğini belirlemek için Lugol testi, protein içeriğini ölçmek için biüret testi yaygın olarak kullanılmaktadır.
► İlaç endüstrisinde ilaç bileşenlerinin saflığını ve etkinliğini kontrol etmek, kozmetik sektöründe ise ürün formülasyonlarının doğruluğunu ve kalitesini doğrulamak için ayıraçlardan yararlanılır.
| En Sık Kullanılan Ayıraçlar Tablosu | ||
| Tanınacak Maddeler | Kullanılacak Ayıraç İsmi | Maddenin Ayraca Verdiği Tepkime |
| Protein | Biüret Ayıracı | Mor renk verir. |
| Protein | Nitrik Asit | Sarı renk verir. |
| aa.ile | Fenol Kırmızısı | Açık sarı renk verir. |
| Glikoz | Benedict veya Fehling Çözeltisi (Isıtılırsa) | Kiremit Kırmızısı renk verir. |
| Nişasta | İyot (Lugol) Çözeltisi | Mavi - Mor renk verir. |
| Selüloz | İyotlu Çinko Klorür | Açık Mavi - Yeşil renk verir. |
| Glikojen | İyot (Lugol) Çözeltisi | Kahverengi - Kırmızı renk verir. |
| Yağ | Eter + Kağıt | Saydam leke oluşur. |
| Yağ | Sudan III | Kırmızı renk verir. |
| Yağ Asidi | Fenol Kırmızısı | Açık sarı renk verir. |
| Baz | Turnusol Kağıdı | Mavi renk verir. |
| Baz | Kongo Kırmızısı | Kırmızı renk verir. |
| Baz | Fenol Kırmızısı | Kırmızı renk verir. |
| Asit | Turnusol Kağıdı | Mavi renk verir. |
| Asit | Kongo Kırmızısı | Kırmızı renk verir. |
| Asit | Fenol Kırmızısı | Kırmızı renk verir. |
| Soda (CO2'li Su) | Fenol Kırmızısı | Sarı renk verir. |
| Soluk Üfleme | Fenol Kırmızısı | Sarı renk verir. |
| Kireç Suyu | Asit | Değişme olmaz. |
| CO2'nin Tanınması | ||
| Kireç Suyu | Soda (CO2) | Bulanma, beyaz çökelek oluşur. |
|
CO2 + Ca (OH)2 ------ CaCO3 + H2O ve Bulanıklık (Kireç Suyu) (Kireç Taşı) |
||
|
CO2 + Ba (OH)2 ------ CaCO3 + H2O ve Bulanıklık (Baryum Hidroksit) |
||
|
CO2 + 2 KOH ------ K2CO3 (Potasyum Hidroksit) (Potasyum Karbonat) |
||
-
Soru 1.
5293Zeynep, gıda endüstrisinde çalışmaktadır ve şeker içeren içeceklerde glikoz miktarını test etmesi istenmiştir. Testi yaparken içeceğin ısıtılması gerektiğini öğrenir, çünkü bu süreçte ayıracın doğru renk tepkimesini göstermesi önemlidir.
Zeynep, içecekteki glikozu tespit etmek için hangi ayıracı kullanmalı ve nasıl bir işlem uygulamalıdır? Olumlu sonuç aldığında ne renk görmelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 2.
6025Ali, lise biyoloji laboratuvarında gerçekleştirilen bir deneyde, çeşitli besin örneklerinin içeriğini belirlemekle görevlendirilmiştir. Öğretmeni ona, elma suyu, patates püresi ve yumurta akı numuneleri verir. Ali, bu besinlerin hangilerinde protein, glikoz ve nişasta bulunduğunu tespit etmek için uygun ayıraçları kullanacaktır. Deneye başlamadan önce, hangi ayıraçları ve testleri kullanması gerektiğini planlar.
Ali, elma suyu, patates püresi ve yumurta akı numunelerinde protein, glikoz ve nişasta varlığını tespit etmek için hangi ayıraçları kullanmalıdır ve bu ayıraçlarla hangi renk değişimlerini gözlemlemelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 3.
5346Derya, okulundaki deney gününde karbon dioksit varlığını test etmek için kireç suyu kullanır. Karbon dioksitli bir balonu kireç suyu dolu kaba boşaltır ve renk değişimini gözlemler.
Derya, karbon dioksit varlığını kireç suyu ile nasıl tespit edebilir ve olumlu bir sonuç aldığında ne gözlemler?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 4.
5412Üniversitede kimya okuyan Ahmet, bir laboratuvar deneyinde selüloz içeren bir bitki dokusunun varlığını tespit etmeye çalışmaktadır. Öğretmeni ona ayıracın özel bir renk değişikliği sağlayacağını belirtir, ancak Ahmet hangi ayıraçla bu testi yapacağını hatırlayamamaktadır.
Ahmet, selülozun varlığını hangi ayıracı kullanarak test edebilir ve başarılı bir test sonucu aldığında hangi rengi gözlemelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 5.
5793Kemal, bir gıda laboratuvarında çalışmaktadır ve bir müşteriden gelen un numunesinin nişasta yerine selüloz içerip içermediğini test etmesi istenir. Selüloz ve nişasta, her ikisi de glikoz polimeri olmasına rağmen farklı özelliklere sahiptir. Kemal, doğru bir ayıraç kullanarak bu iki maddeyi ayırt etmeyi planlar.
Kemal, un numunesinin selüloz veya nişasta içerdiğini nasıl belirleyebilir ve hangi ayıraçla hangi renk değişimlerini gözlemlemelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 6.
6341Zeynep, üniversitede kimya mühendisliği okurken gıda endüstrisinde staj yapmaya başlar. Stajının bir parçası olarak, bir meyve suyu fabrikasında üretilen ürünlerin kalitesini kontrol etmekle görevlendirilir. Fabrika, meyve sularının içerdiği asit miktarını belirlemek istemektedir. Zeynep, hızlı ve etkili bir yöntem kullanarak meyve sularının asidik özelliklerini test etmeyi planlar.
Zeynep, meyve sularının asidik özelliklerini belirlemek için hangi ayıraçları kullanabilir ve bu ayıraçlarla nasıl bir renk değişimi gözlemleyebilir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 7.
6060Mehmet, evde kendi yoğurdunu yapmak isteyen bir kimya meraklısıdır. Yoğurt yapım sürecinde sütün fermantasyonunu izlemek için laktik asit miktarını ölçmek ister. Laktik asidin artışı, sütün yoğurda dönüşümünün bir göstergesidir. Mehmet, laktik asidin varlığını tespit etmek için uygun bir ayıraç kullanmayı düşünür.
Mehmet, yoğurt yapımında laktik asit varlığını tespit etmek için hangi ayıraçları kullanabilir ve beklediği renk değişimleri nelerdir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 8.
5981Ali, biyoloji laboratuvarında protein içerip içermediğini belirlemek için bir gıda örneğini test etmekle görevlidir. Hocası ona, proteinlerin varlığını belirlemede etkili bir ayıraç kullanmasını önerir. Ali, doğru testin hangisi olduğunu bulmaya çalışırken bazı seçenekleri gözden geçirir.
Ali, gıdada protein olup olmadığını anlamak için hangi ayıracı kullanmalıdır ve olumlu sonuç aldığında nasıl bir renk değişikliği gözlemlemelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 9.
5737Betül, Lugol çözeltisinin nişasta ile olan etkileşimini öğrenmek için laboratuvar deneyine katılır. Öğretmeni ona, nişastanın varlığını belirlemede hangi rengi görmesi gerektiğini söyler.
Betül, nişastanın varlığını Lugol çözeltisiyle nasıl anlayabilir ve pozitif sonuç aldığında ne renk gözlemelidir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 10.
6073Bilge, biyokimya dersinde yağ içeren örneklerin test edilmesi üzerine bir proje hazırlamaktadır. Derste öğrendiği üzere, yağın varlığını göstermek için iki farklı ayıraçla test yapabilecektir. Bu testlerden biri kağıt ile gerçekleştirilir ve bir çeşit leke bırakır.
Bilge, yağ varlığını hangi iki yöntemle test edebilir ve her bir testin sonucu nasıl olur?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...