1. Yaşadığınız bölgede ekolojik anlamda ilgi çekici noktalar var mı? Gözlemleriniz nelerdir?
Aşağıdaki gibi bir cevap yazabilirsin, kendi yaşadığın yere göre isimleri değiştirmen yeterli olur:
> Yaşadığım bölgede ekolojik açıdan ilgi çekici olan parklar ve ormanlık alanlar bulunmaktadır. Bu alanlarda farklı türlerde ağaçlar, çalılar, çiçekler, ayrıca kuşlar, böcekler, kediler ve köpekler görebiliyorum.
> İlkbahar ve yaz aylarında bitki çeşitliliğinin arttığını, kuşların daha fazla ötüşünü ve böceklerin daha aktif olduğunu gözlemliyorum. Sonbaharda ise ağaçların yapraklarının sararıp döküldüğünü, kışın ise bazı canlıların ortadan kaybolduğunu veya daha az görüldüğünü fark ediyorum.
> Ayrıca bu alanlarda insanların yaptığı piknik, çöp bırakma, ağaç kesimi gibi faaliyetlerin çevreyi olumsuz etkilediğini; ağaç dikme, temizlik kampanyaları gibi etkinliklerin ise çevreyi korumaya yardımcı olduğunu gözlemliyorum.
2. Canlıların çevreyle etkileşimleri neden önemlidir?
> Canlıların çevreyle etkileşimleri, ekosistemin dengesi için çok önemlidir.
> Her canlı, yaşadığı ortamda belirli bir göreve (işleve) sahiptir. Örneğin bitkiler fotosentez yaparak oksijen üretir ve birçok canlıya besin olur. Hayvanlar bitkilerle ve diğer hayvanlarla beslenir, ayrıştırıcılar ise ölü canlıları parçalayarak maddelerin yeniden toprağa dönmesini sağlar.
> Canlıların çevreyle kurduğu bu ilişkiler sayesinde besin zinciri, madde döngüleri ve enerji akışı devam eder. Eğer bu etkileşimler bozulursa bazı türler yok olabilir, tür çeşitliliği azalır ve ekosistemin dengesi bozulur.
> Bu yüzden canlıların çevreyle olan etkileşimlerini anlamak ve korumak, hem doğanın hem de insan yaşamının sürdürülebilmesi için büyük önem taşır.
3. İncelediğiniz listelerdeki türleri kullanarak farklı besin zincirleri oluşturunuz.
Örnek besin zincirleri:
1) Buğday → Tavşan → Aslan → Mantar
2) Ot → Zebra → Kurt → Mantar
3) Ceviz ağacı → Sincap → Tilki → Kartal → Cıvık mantar
4) Yonca → Geyik → Kurt → Saprotrof bakteri
(Mantar, cıvık mantar ve saprotrof bakteriler; ölen tüm canlıların artıklarını parçalayarak ayrıştırıcı görevi yapar.)
4. Oluşturduğunuz besin zincirindeki canlıları verilen boş besin piramidine yerleştiriniz.
Örnek olarak “Yonca → Tavşan → Kurt → Kartal” besin zinciri kullanılsın:
1. trofik basamak (üreticiler): Yonca
2. trofik basamak (1. dereceden tüketiciler – otçullar): Tavşan
3. trofik basamak (2. dereceden tüketiciler – etçiller): Kurt
4. trofik basamak (3. dereceden tüketiciler – tepe yırtıcı): Kartal
Ayrıştırıcılar (mantar, cıvık mantar, saprotrof bakteri) piramidin yan yüzünde, tüm basamaklarla ilişkili olacak şekilde gösterilir.
a) Besin zincirinde her türün bulunduğu trofik basamak tüm ekosistemlerde aynı mıdır? Açıklayınız.
Hayır, her zaman aynı değildir. Bir canlının genellikle baskın bir beslenme şekli ve trofik düzeyi olsa da, farklı ekosistemlerde farklı besin kaynakları kullanarak birden fazla trofik basamakta yer alabileceği durumlar vardır. Örneğin insan bazı ekosistemlerde birincil tüketici (bitki ağırlıklı beslenme), bazılarında ikincil veya üçüncül tüketici (hayvansal besin ağırlıklı) olabilir. Ayrıca aynı tür, farklı besin zincirlerinde farklı konumlarda gösterilebilir.
b) Kurguladığınız besin zincirindeki tüketicilerin beslenme çeşitleri nelerdir?
– Tavşan, zebra, sincap, geyik: Otçul (herbivor) tüketicilerdir; bitkilerle beslenirler ve birincil tüketici olarak 2. trofik basamakta yer alırlar.
– Aslan, kurt, tilki, baykuş, kartal: Etçildir (karnivor); diğer hayvanlarla beslenirler. Kurt, tilki gibi canlılar genellikle ikincil tüketici; kartal ve aslan gibi tepe yırtıcılar üçüncül tüketici olarak yer alır.
– Mantar, cıvık mantar, saprotrof bakteri: Ayrıştırıcıdır; ölü bitki ve hayvanların artıklarını parçalayarak besinlerini sağlar, organik maddeleri yeniden toprağa kazandırır.
c) Her basamaktaki enerji eldesinin farklı olmasının nedeni nedir?
Her trofik basamakta canlılar, aldıkları enerjinin büyük bir kısmını solunum, hareket, ısı üretimi, büyüme ve üreme gibi yaşamsal faaliyetlerinde kullanır ve bu enerji ısı şeklinde ortama yayılır. Bir üst basamağa sadece önceki basamaktaki enerjinin küçük bir kısmı (yaklaşık %10’u) aktarılır. Bu nedenle üreticilerde enerji miktarı en fazla, besin zincirinin üst basamaklarındaki yırtıcılarda ise en azdır.
4. Besin zincirini oluştururken nelere dikkat ettiniz? Grubunuzla oluşturduğunuz besin zincirini kısaca açıklayınız.
Besin zincirini kurarken; önce mutlaka bir üretici (bitki) ile başladık, daha sonra bu bitkiyle beslenen otçul tüketiciyi, ardından bu otçulu yiyen etçili ve en üstte tepe yırtıcıyı yerleştirdik. Örneğin “Yonca → Tavşan → Kurt → Kartal” zincirinde yonca üretici, tavşan yoncayı yiyen otçul, kurt tavşanla beslenen yırtıcı, kartal ise kurt ve diğer hayvanlarla beslenebilen tepe yırtıcıdır. Zincirin sonunda ölen tüm canlıların vücutlarının mantar ve bakteriler tarafından ayrıştırılarak tekrar toprağa kazandırıldığını göz önünde bulundurduk.
5. Grupça oluşturduğunuz besin zincirlerini bir araya getirerek canlılar arasındaki beslenme ilişkilerini gösteren bir besin ağına dönüştürünüz.
Farklı zincirler bir araya getirildiğinde bazı türlerin birden fazla türle ilişkili olduğu görülür. Örneğin kurt hem geyik hem zebra ile beslenebilir; kartal hem tilki hem tavşanı avlayabilir. Üreticiler (buğday, ot, ceviz ağacı, yonca) pek çok otçul için ortak besin kaynağıdır. Böylece tek çizgisel zincirler, çok sayıda türün birbirine bağlandığı karmaşık bir besin ağı hâline gelir.
6. Besin ağlarındaki ilişki örüntülerini benzerlik ve farklılıklarını dikkate alarak tanımlayınız.
Benzerlikler:
– Tüm besin ağlarında enerji, üreticilerden başlayarak tüketicilere doğru tek yönlü akar.
– Her ağda üreticiler tabanda, otçul tüketiciler onların üzerinde, etçiller daha üst basamaklarda yer alır.
– Ayrıştırıcılar tüm besin ağlarında ölü organizmaları parçalayarak madde döngüsünü tamamlar.
Farklılıklar:
– Her ekosistemde besin ağını oluşturan türler farklıdır.
– Bazı türler birden fazla türle beslenebilir, bazı türler ise daha sınırlı sayıda türle etkileşim hâlindedir.
– Bazı ağlarda trofik basamak sayısı daha fazla, bazılarında daha az olabilir.
7. Tanımladığınız örüntüleri kullanarak ekosistemlerdeki enerji akışı hakkında genelleme yapınız.
Enerji ekosistemlere Güneş’ten gelir, üreticiler tarafından fotosentezle kimyasal enerjiye dönüştürülür ve besin zinciri boyunca tüketicilere aktarılır. Enerji her trofik basamakta bir kısmı ısı olarak kaybedilir ve bu akış tek yönlüdür; enerji geri dönmez. Buna karşılık, maddeler (su, karbon, azot vb.) ayrıştırıcılar sayesinde tekrar ekosisteme kazandırılarak döngü hâlinde hareket eder.
8. Yaptığınız genellemelerden hareketle enerji piramidi oluşturunuz.
Enerji piramidinde tabanda üreticiler, onların üzerinde sırasıyla birincil, ikincil ve üçüncül tüketiciler yer alır. Taban en geniştir, çünkü en fazla enerji üreticilerde bulunur. Üst basamaklara doğru piramit daralır; enerji miktarı ve birey sayısı azalır. Ayrıştırıcılar piramidin yanına, tüm basamaklarla bağlantılı olacak şekilde eklenir.
9. Oluşturduğunuz enerji piramidinde trofik basamaklarda hangi canlılar yer almaktadır? Açıklayınız.
Örnek “Yonca → Tavşan → Kurt → Kartal” zincirine göre:
– 1. trofik basamak: Yonca (üretici, fotosentez yaparak besin ve oksijen üretir).
– 2. trofik basamak: Tavşan (yonca ile beslenen otçul, birincil tüketici).
– 3. trofik basamak: Kurt (tavşan ve benzeri otçullarla beslenen ikincil tüketici).
– 4. trofik basamak: Kartal (kurt, tavşan gibi canlıları avlayabilen tepe yırtıcı, üçüncül tüketici).
– Ayrıştırıcılar: Mantar, cıvık mantar, saprotrof bakteri; tüm bu canlıların atıklarını ve ölülerini parçalar.
10. Oluşturduğunuz enerji piramidindeki organizmaların görevi nedir? Açıklayınız.
– Üreticiler (yonca, ot, buğday, ceviz ağacı): Güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürerek hem kendi yaşamlarını sürdürür hem de tüm tüketiciler için besin kaynağı oluşturur.
– Tüketiciler (tavşan, geyik, zebra, sincap, kurt, tilki, aslan, kartal, baykuş vb.): Besinlerini diğer canlılardan sağlar, enerji ve maddeyi ekosistem içinde aktarır.
– Ayrıştırıcılar (mantarlar, bakteri ve cıvık mantarlar): Ölü organizmaları ve atıkları parçalayarak inorganik maddelere dönüştürür; böylece bu maddeler yeniden üreticiler tarafından kullanılabilir hâle gelir.
11. Enerji piramidinizi diğer grupların piramitleriyle karşılaştırdığınızda belirlediğiniz benzerlik ve farklılıklar
Benzerlikler:
– Tüm piramitlerde taban üreticilerden oluşur ve en geniş kısımdır.
– Üst basamaklara doğru enerji ve birey sayısı azaldığı için piramitler daralır.
– En üst basamakta tepe yırtıcılar yer alır; ayrıştırıcılar her piramitte tüm basamaklarla ilişkilendirilir.
Farklılıklar:
– Grupların kullandığı canlı türleri ve besin zincirleri farklı olabilir.
– Bazı piramitlerde üç, bazılarında dört tüketici basamağı olabilir.
– Bazı gruplar aynı türü (örneğin kurt veya kartal) farklı trofik basamaklarda gösterebilir.
12. Enerji akışıyla ilgili oluşturduğunuz örüntüleri kullanarak biyolojik birikim kavramını tanımlayınız.
Biyolojik birikim (biyomagnifikasyon), besin zinciri boyunca parçalanamayan veya zor parçalanan zararlı maddelerin (ağır metaller, pestisitler gibi) üst trofik basamaklardaki canlıların vücudunda giderek artan miktarlarda birikmesidir. Enerji her basamakta azalırken, bu tür zehirli maddeler tüketicilerin vücutlarında tutulur ve tepe yırtıcılara doğru yoğunluğu artar. Bu nedenle enerji akışı ve besin zincirinin yapısı, biyolojik birikimin hangi türlerde daha tehlikeli olacağını belirler.
1. Görsellerin yanındaki boşlukların doldurulması
Bozayı: Üst düzey hepçil (hem bitkiler hem hayvanlarla beslenen) tüketici, besin zincirinin üst basamaklarında yer alır.
Geyik: Bitkilerle beslenen otçul (birincil tüketici).
Bitkiler: Güneş enerjisini kullanarak fotosentez yapan üreticiler, besin zincirinin ilk halkası.
Arı: Çiçek özlerini kullanan birincil tüketici ve bitkiler arasında tozlaşmayı sağlayan canlı.
Kestane: Bitkilerin ürettiği bitkisel besin / tohum, otçul canlılar için enerji kaynağıdır (üretici ürünü).
Sincap: Kestane, tohum ve meyvelerle beslenen otçul (birincil tüketici); ayrıca tohum yayılımına katkı sağlar.
Ağaçkakan: Ağaç kabuğundaki böcek ve larvalarla beslenen etçil (ikincil tüketici).
Mantar: Ölü bitki ve hayvan artıklarını parçalayan ayrıştırıcı; maddelerin toprağa geri dönmesini sağlar.
2. Verilen besin ağıyla ilgili sorular
a) Bu besin ağındaki canlılarla kaç farklı besin zinciri oluşturulabilir?
Bu besin ağındaki canlılarla bitkilerden başlayarak farklı yollardan giden çok sayıda besin zinciri oluşturulabilir. Örnek olarak en az şu 4 zincir yazılabilir:
1) Bitkiler → Fare → Yılan → Şahin
2) Bitkiler → Çekirge → Kurbağa → Yılan → Şahin
3) Bitkiler → Tavşan → Tilki
4) Bitkiler → Tavşan → Baykuş
(Öğretmeniniz isterse bu ağdan daha fazla zincir de çıkarılabilir.)
b) Besin zincirinin ilk halkasını hangi canlılar oluşturur?
Besin zincirinin ilk halkasını bitkiler oluşturur. Bitkiler üreticidir ve tüm tüketicilere besin sağlar.
c) Hangi canlılar birincil tüketicilerle beslenir?
Birincil tüketiciler; bitkilerle beslenen fare, tavşan ve çekirge gibi canlılardır. Bunlarla beslenen, yani birincil tüketicileri yiyen canlılar ise şunlardır:
– Yılan (fare ve kurbağa ile beslenir)
– Şahin (fare, çekirge, tavşan, kurbağa gibi canlılarla beslenebilir)
– Tilki (tavşan ve fare ile beslenebilir)
– Baykuş (fare, tavşan ve kurbağa ile beslenebilir)
ç) Hangi canlılar birden fazla canlıya besin olabilir?
– Bitkiler: Fare, tavşan ve çekirge için besin olur.
– Fare: Yılan, şahin, tilki ve baykuş tarafından yenebilir.
– Tavşan: Şahin, tilki ve baykuş için besin olabilir.
– Çekirge: Kurbağa ve şahin tarafından yenebilir.
– Kurbağa: Yılan, şahin ve baykuş için besin olabilir.
d) Şahin kaçıncı trofik basamakta bulunur?
Bu besin ağında:
1. basamak: Üreticiler (bitkiler)
2. basamak: Birincil tüketiciler (fare, tavşan, çekirge)
3. basamak: İkincil tüketiciler (kurbağa, yılan vb.)
4. basamak: En üstteki yırtıcılar (şahin, tilki, baykuş)
Dolayısıyla şahin 4. trofik basamakta yer alır.
3. Enerji piramidiyle ilgili sorular
a) Besin piramidinde enerjinin giderek azalmasının sebebi nedir?
Her trofik basamaktaki canlılar aldıkları enerjinin büyük bir bölümünü solunum, hareket, vücut ısısını koruma, büyüme ve üreme gibi yaşamsal faaliyetlerinde kullanır. Bu sırada enerjinin büyük kısmı ısı olarak çevreye yayılır. Bir üst basamağa sadece küçük bir kısmı aktarılır (yaklaşık %10). Bu yüzden besin piramidinde yukarı doğru çıkıldıkça enerji miktarı azalır.
b) Her canlıda değişime uğrayan enerjinin tek yönlü akmasının sebebi nedir?
Enerji ekosisteme Güneş’ten girer, üreticiler tarafından besine dönüştürülür ve tüketicilere aktarılır. Canlılar bu enerjiyi kullandıkça büyük kısmı ısı olarak çevreye yayılır ve yeniden besine dönüştürülemez. Yani enerji geri kazanılamadığı için besin zinciri boyunca yalnızca tek yönde (Güneş → üretici → tüketici → ayrıştırıcı) akar.
c) Hangi canlılar birincil tüketicilerle beslenir?
Verilen piramitte üreticiler bitkiler, birincil tüketiciler çekirgelerdir. Çekirgelerle beslenen canlılar ise kurbağalardır. Bu nedenle birincil tüketicilerle beslenen canlılar kurbağalardır (ikincil tüketicilerdir). Daha üstteki yılanlar da kurbağalarla beslenerek dolaylı olarak birincil tüketicilerden gelen enerjiyi alır.
ç) Ekosistemdeki enerji akışı neden önemlidir?
Enerji akışı; üreticiden tüketicilere ve ayrıştırıcılara doğru ilerleyerek tüm canlıların yaşamını sürdürmesini sağlar. Hangi basamakta ne kadar enerji olduğunu bilmek, ekosistemin taşıma kapasitesi ve kararlılığını anlamak için önemlidir. Enerji akışı bozulursa besin zinciri dengesi bozulur, bazı türler aşırı artar veya yok olma tehlikesi yaşar.
d) Biyolojik birikimin hangi canlılarda en fazla olması beklenir?
Biyolojik birikim, besin zincirinin üst basamaklarındaki yırtıcılarda en fazladır. Bu piramitte en üstte bulunan canlı şahindir. Bu nedenle, ortamda ağır metal veya zehirli madde varsa en fazla birikimin şahinlerde olması beklenir.
15. Biyolojik birikim soruları
a) Biyolojik birikimin organizmalar üzerindeki etkileri nelerdir?
Biyolojik birikim, besin zinciri yoluyla alınan ağır metaller ve zehirli kimyasalların zamanla canlıların dokularında birikmesidir. Bu maddeler çoğunlukla vücuttan atılamaz. Sonuçta;
– Sinir sistemi hastalıkları (denge bozukluğu, titreme, görme kaybı, konuşma ve yürüme bozuklukları),
– Böbrek ve karaciğer hasarı,
– Kemik erimesi, eklem ağrıları, şekil bozuklukları,
– Kanser ve anemi gibi ciddi sağlık sorunları,
– Balık ve su canlılarında ölümler, üreme problemleri
gibi etkiler ortaya çıkar. Minamata ve İtai-itai hastalıkları bu durumun çarpıcı örnekleridir.
b) Biyolojik birikim birden fazla nesil üzerinde etkili olabilir mi? Açıklayınız.
Evet, biyolojik birikim birden fazla nesil üzerinde etkilidir. Ağır metaller ve kalıcı kimyasal maddeler vücuttan kolayca atılamadığı için uzun süre dokularda kalır. Anne vücudunda biriken maddeler, gebelikte plasentadan geçerek veya anne sütüyle bebeğe aktarılabilir. Ayrıca aynı bölgede uzun yıllar kirlenmiş besinleri tüketen insanlar nesiller boyu bu maddelere maruz kalabilir. Bu nedenle biyolojik birikim gelecek nesilleri de etkileyen bir çevre sorunudur.
16. Atık piller ve biyolojik birikim – çözüm önerileri
– Atık pilleri kesinlikle çöpe atmamalı, marketlerde, okullarda ve belediyelerin kurduğu atık pil toplama kutularına bırakmalıyız.
– Evde şarj edilebilir (yeniden doldurulabilir) piller kullanarak tek kullanımlık pil tüketimini azaltmalıyız.
– Pil satın alırken uzun ömürlü ve çevreye daha az zararlı olanları tercih etmeliyiz.
– Çevremizdeki insanları ve özellikle çocukları, pillerin doğaya atılmasının besin zinciri ve insan sağlığı için oluşturduğu riskler konusunda bilinçlendirmeliyiz.
– Belediyelerin ve okulların atık pil toplama kampanyalarına aktif olarak katılmalı, bu konuda afiş ve bilgilendirme çalışmaları yapılmasını desteklemeliyiz.
17. Biyolojik birikim ve beslenme alışkanlıkları
a) Gıda alışverişinizi yaparken nelere dikkat ediyorsunuz?
– Son kullanma tarihine, ambalajın sağlam olmasına ve saklama koşullarına dikkat ederim.
– Mümkün olduğunca güvenilir markaları ve üretim yerini belli olan ürünleri tercih ederim.
– Mevsimine uygun, taze sebze ve meyveler almaya; çok işlenmiş ve katkı maddesi yüksek ürünleri daha az tüketmeye çalışırım.
– Balık ve deniz ürünleri alırken temiz olduğuna güvendiğim yerleri tercih etmeye özen gösteririm.
b) Besin tüketiminde “bilinçli tercihler yaparak beslenmek” ne anlama gelir?
– Yediğimiz besinlerin nerede, nasıl üretildiğini ve ne kadar işlemden geçtiğini bilerek seçim yapmak,
– Aşırı yağlı, şekerli ve tuzlu besinleri sınırlayıp, sebze, meyve, tam tahıl ve baklagillere ağırlık vermek,
– Kirli sulardan avlanmış balıklar veya ağır metal riski yüksek gıdalar konusunda dikkatli olmak,
– Vücuda gereğinden fazla yük bindirmeyecek, dengeli ve çeşitli bir beslenme düzeni oluşturmak anlamına gelir.
c) Biyolojik birikimin insan sağlığına etkisi ne olabilir?
Biyolojik birikim nedeniyle ağır metaller ve kalıcı kimyasallar insan vücudunda birikince;
– Sinir sistemi hastalıkları, titreme, denge bozukluğu, duyularda (görme, işitme, koku alma) azalma,
– Böbrek ve karaciğer hastalıkları, kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları,
– Bağışıklık sistemi zayıflığı ve bazı kanser türlerinde artış
gibi ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.
ç) Yediğiniz besinlerden kaynaklı biyolojik birikime örnekler veriniz.
– Kirli denizlerden avlanmış büyük balıkları (örneğin ton balığı, kılıç balığı) çok sık tüketmek, ağır metal birikimine yol açabilir.
– Sanayi bölgelerine yakın tarlalarda yetişmiş sebze ve meyvelerde, topraktaki ağır metaller birikebilir.
– Kirli sularda yetişen midye ve diğer kabuklu deniz ürünlerinde de zararlı maddeler birikmiş olabilir.
18. Kendi beslenme alışkanlıklarımız üzerine düşünme
a) Olumsuz olduğunu düşündüğünüz beslenme alışkanlığınız var mı?
Örneğin; fast food tarzı yiyecekleri sık tüketmek, gazlı içecekleri çok içmek veya hazır paketli atıştırmalıkları fazla yemek olumsuz bir alışkanlık olabilir.
b) Cevabınız “evet” ise bu alışkanlığınızın sonuçlarını tahmin etmeye çalışınız.
– Fazla kilo alma ve obezite riski,
– Kalp-damar hastalıkları ve yüksek tansiyon,
– Kan şekeri dengesizliği, diş çürükleri,
– Uzun vadede bağışıklık sistemi zayıflaması ve bazı hastalık risklerinin artması gibi sonuçları olabilir.
c) Olumsuz beslenme alışkanlığına bağlı yaşadığınız sorunlar var mı?
Bazen ağır ve yağlı yiyecekleri çok yediğimde mide yanması veya halsizlik hissedebileceğimi tahmin ederim. Bu da beslenme düzenimi gözden geçirmem gerektiğini gösterir.
ç) Cevabınız “evet” ise bu sorunlara çözüm önerileri üretmeye çalışınız.
– Fast food ve hazır gıdaları azaltıp evde pişen yemekleri tercih etmek,
– Şekerli içecekler yerine su, süt ve ayran içmek,
– Öğün atlamadan, azar azar ama sık beslenmek,
– Günlük yaşamda hareketi artırmak (yürüyüş, spor),
– Gerekirse bir beslenme uzmanından destek alarak daha sağlıklı bir beslenme planı oluşturmak,
olumsuz beslenme alışkanlıklarını düzeltmeye yardımcı olabilir.
1. Bu besin ağının birinci basamağı hangi canlılardan oluşur?
Besin ağının birinci basamağını üreticiler oluşturur. Görselde bunlar ağaç ve yerdeki otlar/bitkilerdir.
2. Hangi canlılar güneş ışığını kimyasal bağ enerjisine dönüştürür?
Güneş ışığını kimyasal bağ enerjisine dönüştüren canlılar fotosentez yapan bitkilerdir. Yani görseldeki ağaç ve otlar bu görevi üstlenir.
3. Bu besin ağında hangi canlılar birincil tüketicidir?
Bitkilerle beslenen canlılar birincil tüketicidir. Bu ağda geyik, tavşan, fare ve ağaçtaki küçük kuş (tohum ve meyveyle beslenen) birincil tüketici olarak yer alır.
4. Hangi canlılar birincil tüketicilerle beslenir?
Birincil tüketicileri avlayan canlılar ikincil (veya daha üst düzey) tüketicilerdir. Bu besin ağında tilki, kurt ve kartal birincil tüketicilerle beslenir.
5. Hangi canlılar birden fazla besin zincirinde yer alır?
Birden fazla besin zincirinde rol alan, birden çok canlıyla beslenme ilişkisi bulunan türler şunlardır:
– Bitkiler (ağaç ve otlar) – birden fazla otçula besin olur.
– Fare, tavşan ve geyik – hem tilkiye, hem kurda hem de kartala besin olabilir.
– Tilki, kurt ve kartal – birden fazla av türüyle beslenir ve farklı zincirlerin üst basamağında yer alır.
6. Besin zincirinde üreticiden son tüketiciye doğru gidildikçe enerji aktarımı ve birey sayısında nasıl bir değişiklik gözlenir?
Üreticiden son tüketiciye doğru her basamakta
7. Fare kaçıncı trofik basamakta bulunur?
Fare; bitkilerle beslenen bir birincil tüketicidir. Besin zincirinde üreticiler birinci basamak olduğuna göre fare 2. trofik basamakta yer alır.
8. Hangi canlılarda biyolojik birikimin en fazla olması beklenir?
Biyolojik birikim besin zincirinin en üst basamaklarında, yani tepe yırtıcılarda en fazladır. Bu besin ağında biyolojik birikimin en fazla olması beklenen canlılar kurt, tilki ve özellikle kartaldır.