1. “Net sıfır” hedefine ulaşmak için hangi tedbirler alınabilir?

– Fosil yakıt kullanımını azaltıp güneş, rüzgâr, hidroelektrik, jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına geçmek.

– Binalarda, sanayide ve ulaşımda enerji verimliliğini artırmak (yalıtım, verimli cihazlar, toplu taşıma, elektrikli araçlar vb.).

– Ormanları korumak, yeni ormanlar kurmak ve bozulan ekosistemleri onararak karbon yutak alanlarını artırmak.

– Tarımda aşırı gübre ve kimyasal kullanımını azaltmak, toprakta karbon tutumunu artıran sürdürülebilir tarım yöntemleri kullanmak.

– Sanayi tesislerinde bacadan çıkan sera gazlarını azaltacak filtreleme ve temiz üretim teknolojileri kullanmak.

– Geri dönüşüm, atık azaltma ve yeniden kullanım uygulamalarını yaygınlaştırmak.

– Devletlerin, belediyelerin ve şirketlerin iklim dostu yasal düzenlemeler ve teşvikler uygulaması; bireylerin de günlük yaşamda daha az enerji ve kaynak tüketmesi.

2. “Net sıfır” hedefinde sürdürülebilirliğin sağlanması ne gibi yararlar sağlar?

– Küresel ısınmanın hızını azaltarak iklim krizinin etkilerini hafifletir (aşırı sıcaklık, kuraklık, sel, fırtına gibi olaylar azalır).

– Hava kirliliğini azaltarak insan sağlığını korur; solunum yolu hastalıkları, kalp-damar hastalıkları gibi problemler azalır.

– Tarımda iklim koşullarının daha dengeli olmasını sağlayarak tarımsal verimliliği artırır, uzun ömürlü ve kaliteli ürün yetiştirilmesini kolaylaştırır.

– Okyanus ve denizlerin aşırı ısınmasını engelleyerek deniz canlılarının yaşam alanlarını korur, balıkçılık ve ekosistem üzerindeki baskıyı azaltır.

– Ormanlar, sulak alanlar ve diğer ekosistemler korunacağı için biyoçeşitlilik kaybı yavaşlar, pek çok türün yok olması önlenebilir.

– Enerji ve doğal kaynakların daha verimli kullanılması sayesinde uzun vadede ekonomik tasarruf ve daha güvenli bir yaşam ortamı sağlar.

3. Sürdürülebilirlik nedir?

Sürdürülebilirlik; bugünün ihtiyaçlarını karşılarken, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama hakkını ve imkânını azaltmamak anlamına gelir.

Yani doğal kaynakları (su, toprak, orman, enerji vb.) tüketirken onları tamamen yok etmeden, ekosistemlere zarar vermeden, çevre, ekonomi ve toplum arasındaki dengeyi gözeterek kullanma anlayışıdır.

4. Yenilenebilen ve yenilenemeyen kaynaklara günlük hayatınızdan örnekler vererek tabloya yazınız.

5. Örnek verdiğiniz yenilenebilen ve yenilenemeyen kaynakların sürdürülebilirlik ile ilişkisini açıklayınız.

Yenilenebilen kaynaklar; doğa tarafından kısa sürede yenilenebilen, doğru kullanıldığında tükenmeyen kaynaklardır. Ancak bunlar bile aşırı kullanılır veya kirletilirse sürdürülebilirlik bozulur. Örneğin ormanlar çok hızlı kesilip yerine ağaç dikilmezse yenilenemez hâle gelebilir.

Yenilenemeyen kaynaklar ise (petrol, kömür, doğal gaz, madenler vb.) oluşmaları milyonlarca yıl süren ve bir kez tüketildiğinde aynı hızla geri gelmeyen kaynaklardır. Bu nedenle sürdürülebilirlik için bu kaynakları çok dikkatli kullanmak, mümkün olduğunca azaltmak ve yerine yenilenebilir alternatifler koymak gerekir.

6. Sürdürülebilir kaynak kullanımının çevre ve canlıların korunmasına duyarlı olma açısından önemi nedir?

Sürdürülebilir kaynak kullanımı; suyu, enerjiyi, toprağı ve ormanları israf etmeden kullanmak demektir. Böylece:

• Doğal yaşam alanları (ormanlar, sulak alanlar, denizler) korunur; bitki ve hayvan türlerinin yok olma riski azalır.

• Hava, su ve toprak kirliliği azalır; insanlar ve diğer canlılar için daha sağlıklı bir çevre oluşur.

• Gelecek nesiller için de yeterli miktarda doğal kaynak bırakılmış olur. Yani yalnızca bugünü değil, geleceği de düşünmüş oluruz.

7. Günlük hayatta sürdürülebilir kaynak kullanımı, çevresel temizliğe ve sürdürülebilirliğe nasıl katkı sağlar?

• Gereksiz yere elektrik yakmamak, toplu taşıma kullanmak, kısa duş almak gibi davranışlar enerji ve su tüketimini azaltır.

• Geri dönüşüm yapmak, plastik poşet yerine bez çanta kullanmak, tek kullanımlık ürünleri azaltmak; hem atık miktarını hem de yeni hammadde ihtiyacını düşürür.

• Çöpleri doğaya atmayıp çöp kutusuna bırakmak ve geri dönüşüm kutularını kullanmak, çevrenin temiz kalmasına ve ekosistemlerin zarar görmemesine yardımcı olur.

Bu tür adımlar küçük görünse de toplumun tamamına yayıldığında çevresel temizliği ve sürdürülebilirliği ciddi biçimde destekler.

8. Sürdürülebilirliğin canlılar ve çevre açısından önemini nasıl açıklarsınız? Duygu ve düşünceleriniz

Sürdürülebilirlik; bizimle birlikte yaşayan tüm canlılara ve bizden sonra yaşayacak nesillere karşı sorumluluğumuzu hatırlatır. Doğal kaynakları hoyratça tükettiğimizde ormanları, denizleri, toprağı ve havayı kirletmiş oluyoruz; bunun bedelini hem insanlar hem de diğer türler ödüyor.

Benim için sürdürülebilirlik, “bugün rahat etmek için geleceği feda etmemek” demektir. Suyu ve enerjiyi tasarruflu kullanmak, doğaya çöp atmamak, mümkün olduğunca yenilenebilir kaynakları tercih etmek; hem dünyayı korumak hem de vicdanen daha iyi hissetmek için önemlidir. Her bireyin küçük adımının birleşerek büyük bir etki yaratacağına inanıyorum.

1. Meke Gölü’ne ait iki farklı görselde gözlemlediğiniz değişikliklerin sürdürülebilirliğe etkisi nelerdir?

İlk görselde Meke Gölü’nün çevresinde suyu daha bol, etrafı daha yeşil ve canlı bir görünüm varken; ikinci görselde gölün büyük oranda kuruduğu, çevrenin daha çorak ve kahverengi tonlara büründüğü görülmektedir.

Bu değişikliklerin sürdürülebilirliğe etkileri şunlardır:

– Göl alanı küçüldükçe sulak alan ekosistemi daralır, burada yaşayan kuşlar (meke kuşu gibi), balıklar ve diğer canlılar için yaşam alanı ve besin kaynakları azalır; biyoçeşitlilik düşer.

– Su seviyesinin düşmesiyle ortaya çıkan tuz tabakaları, hem bitki örtüsünün zayıflamasına hem de toprağın verimsizleşmesine yol açar.

– Gölün kuruması, bölgenin mikroklimasını (yerel iklimini) değiştirir; yazın daha sıcak ve kurak, kışın daha sert koşullar görülebilir.

– Doğal sit alanı ve Ramsar Bölgesi olan Meke Gölü’nün bozulması; doğa turizmi ve bölge ekonomisi için de olumsuz sonuçlar doğurur.

Bu nedenle görsellerdeki kuruma, ekolojik ve ekonomik açıdan sürdürülebilirliğin tehdit altında olduğuna işaret etmektedir.

2. Meke Gölü örneğindeki gibi ekosistemlerde ekolojik sürdürülebilirliğin önemi nedir?

Meke Gölü; volkanik bir yapıya sahip, nadir görülen maar göllerinden biridir ve binlerce yılda oluşmuş hassas bir ekosistemdir. Bu örnek, ekolojik sürdürülebilirliğin önemini şu açılardan gösterir:

– Sulak alanlar, kuşlar başta olmak üzere pek çok tür için barınma, üreme ve beslenme alanıdır. Gölün kaybedilmesi, sadece bir manzaranın değil, bir yaşam alanının yok olması demektir.

– Bir ekosistem bozulduğunda, su döngüsü, madde döngüleri ve enerji akışı da bozulur; bu durum sırayla diğer ekosistemleri de etkileyen zincirleme sonuçlar doğurur.

– Meke Gölü’nün Ramsar Alanı olarak ilan edilmesi, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımının zorunlu olduğunu vurgular. Aşırı yer altı suyu çekimi, kirlilik, iklim değişikliği gibi baskıların azaltılması gerekir.

– Ekolojik sürdürülebilirlik, hem doğal mirasın korunması hem de gelecekte bu bölgelerden yararlanacak insanlar için önemlidir. Bugün alınmayan önlemler geri dönüşü zor ya da imkânsız kayıplara yol açabilir.

Kısacası Meke Gölü örneği, ekosistemlerin kırılgan olduğunu ve sürdürülebilirlik ilkelerine uyulmadığı takdirde benzersiz doğal alanların hızla yok olabileceğini göstermektedir.